ایدز چیست؟

بیماری ایدز (بیماری نقص ایمنی بدن)، یک نوع بیماری ناشی از ویروس HIV (ویروس نقص ایمنی بدن انسان) است. این بیماری سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و موجب افزایش آسیب پذیری افراد، نسبت به عفونت ها و بیماری ها می‌شود. با پیشرفت ویروس HIV ، حساسیت فرد نسبت به بیماری ها و آلودگی ها بیشتر می‌شود.
ویروس اچ آی وی در سراسر بافت های بدن یافت می‌شود و می‌تواند از طریق مایعات بدن فرد آلوده مانند (اسپرم، مایعات واژینال، خون و شیر مادر) منتقل شود. در این مقاله، به بررسی ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز، علائم، علل و درمان آنها می‌پردازیم.

بررسی کلی ویروس HIV

ویروس HIV ، با حمله به سلول های ایمنی بدن (CD-4)، که زیر مجموعه ای از سلول های T هستند باعث کاهش توانایی فرد در مقابله با بیماری ها می‌شود! علائم بیماری ایدز، می‌تواند پس از ابتلا به ویروس HIV ظاهر بشود یا نشود! همانطور که گفته شود، ایدز، یک نوع بیماری ویروسی ناشی از ویروس اچ آی وی است!

سرایت ویروس HIV ، می‌تواند باعث ایجاد بیماری ایدز شود. با این حال، ممکن است شخص با وجود سرایت ویروس اچ آی وی ، به بیماری ایدز مبتلا نشود! اما در صورت بی توحهی و اهمیت ندادن به آن، ویروس HIV می‌تواند پیشرفت کرده و در نهایت، منجر به بیماری ایدز شود!

علت های بیماری ایدز

ویروس اچ آی وی از نوع ویروس های رتروویروس (ART) است که با حمله به اندام های حیاتی و سیستم ایمنی بدن موجب تضعیف سیستم دفاعی بدن می‌شود. همچنین به دلیل عدم وجود درمان قطعی برای این نوع از ویروس ها، (رتروویروس)، ویروس اچ آی وی به سرعت رشد کرده و درمان های دارویی فقط باعث کاهش سرعت تکثیر و پیشرفت آن ها میشوند.

همچنین سرعت پیشرفت ویروس اچ آی وی در افراد مختلف، متفاوت است و بستگی به عوامل بسیاری دارد.

عواملی همچون سن فرد، توانایی دفاعی بدن، دسترسی به مراقبت های بهداشتی، وجود عفونت های دیگر، ژنتیک فرد و چندین مورد دیگر، در سرعت تکثیر و پیشرفت ویروس اچ آی وی تاثیر گذارند.

اما ایدز چگونه انتقال میابد؟

روش های انتقال بیماری ایدز و ویروس HIV

انتقال جنسی

این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که فرد سالم با مایعات جنسی فرد آلوده به بیماری ایدز و یا ویروس HIV، از طریق (مقعد، آلت تناسلی، یا مخاط دهان) تماس داشته باشد. رابطه ی جنسی کنترل نشده بدون کاندوم، از طریق اندام های تناسلی، مقعد، دهان و یا استفاده از وسایل جنسی فرد آلوده از مهمترین دلایل انتقال بیماری ایدز و ویروس اچ آی وی هستند که باید به صورت جدی اطلاع رسانی شده و جدی گرفته شود! متاسفانه در کشور ما، این اطلاع رسانی ها به درستی انجام نشده که باعث بروز مشکلات بسیار جدی برای هموطنانمان شده است.

انتقال پریناتال

ویروس اچ آی وی می‌تواند در طول زایمان، بارداری و همچنین از طریق تغذیه با شیر مادر به کودک انتقالپیدا کند!

انتقال خون

انتقال ویروس اچ آی وی از طریق خون یکی از شایع ترین روش های انتقال بیماری ایدز است که در کشور های پیشرفته، به دلیل غربال گری های پیشرفته و دقیق، امکان رخ دادن چنین اتفاقی خیلی خیلی کم است. اما در میان افراد معتاد به مواد مخدر و کسانی که از سوزن سرنگ، به صورت اشتراکی استفاده می‌کنند، بسیار شایع است.

علائم بیماری ایدز و سرایت ویروس اچ آی وی به بدن

در بیشتر موارد، علائم سرایت ویروس HIV همانند علائم عفونت های ناشی از باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و یا انگل ها است. اما این علائم، معمولا در افرادی که دارای سیستم ایمنی سالم و قوی هستند ایجاد نمی شود و بدن آن ها در ابتدا به خوبی مقابل عفونت از خود محافظت می‌کند.

علائم اولیه عفونت HIV و ابتلا به ایدز

بسیاری از افراد مبتلا به ویروس اچ آی وی ، تا چندین ماه یا حتی سال ها پس از ابتلا به ویروس HIV، علائمی در خود مشاهده نمی‌کنند. با این حال، حدود 80 درصد از افراد آلوده به ویروس اچ آی وی، ممکن است علائمی مشابه با آنفلوانزا را پس از 2 تا 6 هفته از ابتلا به ویروس در خود مشاهده کنند که به عنوان علائم حاد ضد ویروسی شناخته می‌شود.

برخی از علائم ابتلا به بیماری ایدز عبارتند از:

• تب
• لرز
• درد های مفصلی
• دردهای عضلانی
• گلو درد
• عرق کردن (به ویژه در شب)
• تورم غدد بزاقی
• یجوش های قرمز
• خستگی
• ضعف
• کاهش وزن ناخواسته
• ریزش مو

البته توجه داشته باشید که این علائم، علائم مبارزه ی سلول های ایمنی بدن با هر نوع ویروس تهدید کننده ی سلامت بدن است و داشتن این علائم، حتما به منزله ی ابتلا به بیماری ایدز نیست! با این حال، اگر این علائم را در خود مشاهده کردید و احتمال می‌دادید که ممکن است به اچ آی وی مبتلا شده اید، می‌توانید آزمایش بدهید.

ابتلا به ایدز بدون علائم!

در بسیاری از موارد، بعد از اینکه علائم اولیه ناپدید می‌شوند، برای چندین سال، علائم از بین رفته و هیچ علامتی مبنی بر مریضی در فرد وجود نخواهد داشت!

در طول این مدت، ویروس در حال تکثیر و آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن و اندام ها است. بدون استفاده از دارو هایی که مانع از تکثیر HIV شوند، فرآیند تکثیر و آسیب رسانی به سلول های ایمنی بدن می تواند به طور متوسط ​​10 سال ادامه یابد! فرد مبتلا به ویروس اچ آی وی، اغلب هیچ علامتی مبنی بر وجود بیماری در بدن خود را مشاهده نمی‌کند و احساس خوبی دارد و فکر می‌کند سالم است.

اما افرادی که به موقع متوجه وجود بیماری ایدز و ویروس اچ آی وی در بدن خود می‌شوند، می‌توانند با مصرف دارو های ضد رتروویروسی، از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و در برخی موارد با سرکوب کامل ویروس، از آسیب رسانی بیشتر به سلول های ایمنی بدن جلوگیری کنند!

مرحله ی سوم ویروس اچ آی وی

در صورتی که بیماری فرد در مراحل اولیه ی ابتلا، تشخیص داده نشود و بیماری پیشرفت کند، تکثیر ویروس ایدز باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و فرد بیمار در مواجهه با بیماری ها و عفونت ها، بسیار آسیب پذیر خواهد شد! این مرحله از پیشرفت بیماری ایدز را مرحله ی سوم می‌گویند.

برخی از علائم مراحل پایانی بیماری ایدز عبارتند از:

• تاری دید
• اسهال، که معمولا مداوم یا مزمن است
• سرفه خشک
• تب بالای 100 درجه فارنهایت (37 درجه سانتیگراد) طولانی مدت
• عرق شبانه
• خستگی دائمی
• تنگی نفس
• تورم طولانی مدت غدد لنفاوی
• کاهش وزن ناخواسته
• خال های سفید بر روی زبان یا دهان

در طول این مرحله از بیماری ایدز، خطر تهدید زندگی بیمار بسیار بالاست و این شرایط سخت، بسیار جدی و توسط دارو های مختلف کنترل می‌شوند!

حقایق و دروغ ها در مورد بیماری ایدز

تصور های غلط بسیار زیادی در مورد ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز وجود دارند. ویروس اچ آی وی نمی‌تواند از طریق بسیاری از روش ها انتقال پیدا کند، در صورتی که بسیاری از افراد به اشتباه، فکر می‌کنند این بیماری، یک بیماری واگیردار و مسری است!

بیماری ایدز از این روش ها انتقال نمیابد!

• دست دادن

• آغوش گرفتن
• بوسیدن عادی
• عطسه کردن
• لمس پوست بدن فرد مبتلا
• استفاده از یک توالت
• استفاده از یک حوله
• استفاده از کارد و چنگال اشتراکی
• تنفس دهان به دهان
• یا سایر اشکال “تماس های تصادفی”

روش های تشخیص بیماری ایدز!

CDC یا (مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری) برآورد کرده است که از هر 8 آمریکایی مبتلا به بیماری ایدز، فقط 1 نفر از آن ها از وجود بیماری ایدز در بدن خود مطلع است و 7 نفر آنها، نمی‌دانند که مبتلا هستند!

آزمایش خون

در این روش از تشخیص بیماری ایدز، از فرد، نمونه ی خون گرفته می‌شود و پس از بررسی نمونه های خونی، در صورت مشاهده ی ویروس اچ آی وی در خون فرد، با ذکر کلمه ی مثبت (POSITIVE) در نمونه، به فرد اطلاع داده می‌شود که مبتلا به بیماری است. معمولا قبل از دادن جواب مثبت به بیمار، نمونه ی خونی چندین بار تست می‌شود تا از صحت آن اطمینان حاصل شود!

اگر جزو افرادی هستید که احتمال وجود بیماری و ابتلا در شما وجود دارد، حتما آزمایش خون داده و مطمئن شوید! بیماری ایدز، هرچه زودتر تشخیص داده شود، بهتر قابل درمان بوده و احتمال موفقیت در درمان آن بسیار بیشتر است! به راحتی با استفاده از پک های آزمایش در خانه ی ویروس اچ آی وی می‌نوانید به این موضوع پی ببرید.

فراموش نکنید که پس از ابتلا به بیماری ایدز، 3 هفته تا 6 ماه زمان می‌برد تا علائم بیماری در نمونه ی خون دیده شود! پس تکرار آزمایش پس از بازه ی زمانی فوق می‌تواند در تشخیص بیماری به شما کمک کند. بسیاری از آزمایشگاه ها از شما می‌خواهند در صورتی که احتمال می‌دهید در بازه زمانی کم تر از 6 ماه، به بیماری مبتلا شدید، آزمایش خود را در زمان های بعد نیز دوباره تکرار کنید!

درمان بیماری ایدز و ویروس اچ آی وی

در حال حاضر، هیچ راه درمان قطعی برای ریشه کن کردن بیماری ایدز و ویروس HIV وجود ندارد و تمامی دارو هایی که برای بیماران مبتلا به ایدز تجویز می‌شوند، جنبه ی بازدارندگی دارند و فقط جلو ی پیشرفت بیماری را می‌گیرند! با این حال، در صورت تشخیص به موقع بیماری، بیماران مبتلا به ایدز، با استفاده از همین دارو ها‌ می‌توانند مانند همه افراد سالم زندگی طولانی مدتی داشته باشند.

همچنین تاکنون هیچ نوع واکسنی برای این بیماری ساخته نشده است، اما به لطف پیشرفت تکنولوژی، راه های پیشگیری از پیشرفت ویروس اچ آی وی، بسیار راحت و قابل تحمل تر شده اند، به گونه ای که با مصرف روزانه ی یک قرص، می‌توان با بیماری کنار آمد!

امروزه مشخص شده است که با داشتن یک برنامه ی درمانی مناسب و صحیح، تعداد ویروس های اچ آی وی موجود در خون فرد مبتلا به بیماری ایدز، به قدری کاهش می‌یابد که دیگر قابل تشخیص نیست! با مطالعات بسیاری که در این زمینه توسط CDC انجام گردیده، مشخص شده است که افراد مبتلایی که بیماری آن ها قابل تشخیص نمی‌باشد، می‌توانند بدون هیچ ریسک و خطری با شریک جنسی خود وارد رابطه شوند!

قرص های اضطراری اچ آی وی (پیشگیری پس از قرار گرفتن در معرض بیماری)

اگر شخصی تشخیص دهد که امکان دارد طی 72 ساعت گذشته، در معرض بیماری قرار گرفته و ممکن است ویروس اچ آی وی به بدن اون سرایت کرده باشد، می‌تواند با مصرف قرص های اضطراری و اورژانسی پیشگیری از ایدز، با نام PEP از ابتلا به بیماری پیشگیری نماید! دقت داشته باشید که درمان باید هرچه سریع تر و بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض بیماری شروع شود!

درمان با روش PEP حدود 4 هفته به طول می‌انجامد و بعد از مدت 28 روزه ی مذکور نیز باید فعالیت های ویروس اچ آی وی رصد شود تا مطمئن شوید که بیماری از بین رفته است!

داروهای ضد رتروویروسی

ویروس HIV توسط دارو های ضد رتروویروسی یا ART کنترل می‌شود و این روش درمانی با حمله یه ویروس های اچ آی وی، باعث کند شدن سرعت تکثیر آن ها در بدن می‌شود. به طور کلی افراد مبتلا به بیماری ایدز، از دارو های با نام HAART (درمان ضد رتروویروسی بسیار فعال) و cARt (درمان ضد رتروویروسی ترکیبی) استفاده می‌کنند.

در زیر تعدادی از زیر گروه های ضد رترو ویروسی آورده شده است:

مهار کننده های پروتئاز

پروتئاز ، نام آنزیمی است که ویروس HIV برای تکثیر شدن به آن نیاز دارد. همان طور که از نام این نوع دارو پیداست، این مهار کننده هابا متصب شدن به این آنزیم ها، و جلو گیری از فعالیت آن ها، باعث کند شدن فعالیت تکثیر ویروس اچ آی وی می‌شوند. از انواع این دارو می‌توان ایووتاز، کالترا و پرزکوبیکس را نام برد.

مهار کننده های اینتگراز

ویروس اچ آی وی، برای آلوده کردن سلول های T که در بالا ذکر شد، نیاز به آنزیمی با نام اینتگراز دارد. مهار کننده های اینگراز نیز مسئولیت بازدارندگی این بخش را به عهده دارند! مهار ککنده های اینتگراز، معمولا از ابتدای شروع درمان برای بیمار تجویز می‌شوند، چرا که با افراد مختلف سازگاری داشته و کم ترین میزان عوارض جانبی را به همراه دارند! ویتکا، تیویکای و ایسنترس، نمونه های از انواع این دارو هستند.

مهارکننده های ترانس کپسول معکوس نوکلئوتیدی (NRTI)

این دارو ها که با عنوان دارو های هسته ای نیز از آن ها یاد می‌شود، نیز، باعث تداخل در کار تکثیر و تولید مثل ویروس اچ آی وی می‌شوند! از نمونه های این دارو می‌توان به زیاگن، کامبیویر، و امیتریوا اشاره کرد.

مهارکننده های ترانس کپیتاز معکوس غیر نوکلئوتیدی (NNRTI ها)

NNRTI ها نیز همانند NRTI ها با ایجاد تداخل در تکثیر ویروس HIV باعث کند شدن روند پیشرفت بیماری ایدز می‌شوند.

آنتاگونیست های گیرنده همکومین

این دارو ها که با نام CCRF شناخته می‌شوند، از ورود ویروس اچ آی وی به درون سلول ها جلوگیری می‌کنند. استفاده از این دارو ها بسیار به ندرت انجام می‌شود چرا که دارو های دیگر، راندمان درمانی بهتری دارند!

مهار کننده های ورود به سلول

این نوع از دارو ها نیز همانند آنتاگونیست ها، با جلوگیری از ورود ویروس به سلول، باعث کند شدن تکثیر ویروس در بدن می‌شوند، اما به دلیل راندمان درمانی پایین، به ندرت استفاده می‌شوند.

برای درمان بیماری ایدز، معمولا از ترکیبی از دارو های بالا استفاده می‌شود که با بدن فرد مبتلا سازگار باشد. درمان HIV دائمی و مادام العمر است و فرد مبتلا به بیماری باید تا آخر عمر، دارو ها را مصرف کند. قرص ها باید طبق برنامه زمانی دقیق و به طور مرتب مصرف شوند. هر کدام از انواع این دارو ها عوارض جانبی دارد که در زیر برخی از این عوارض جانبی آورده شده است.

• حالت تهوع
• خستگی
• اسهال
• سردرد
• جوش و التهاب پوستی

مکمل ها و دارو های جایگزین برای بیماری ایدز

اگر چه که این نوع روش های درمانی جایگزین، مانند طب طب سنتی، به صورت گسترده توسط افراد مختلف استفاده می‌شود، اما تاثیر گذاری این دارو ها هنوز اثبات نشده است! با این حال، بررسی ها نشان داده است که مکمل های معدنی و ویتامین ها، در بهبود حال بیمار مبتلا به اچ آی وی ، تاثیر گذار بوده است. البته برای استفاده از این ویتامین ها، حتما باید با پزشک معالج صحبت کرد، چرا که ممکن است بعضی از ویتامین ها ، در کار ART ها تداخل ایجاد نمایند.

پیشگیری از ایدز

بی شک، پیشگیری از ابتلا به بیماری ایدز، مهمترین کاری است که می‌توانیم انجام دهیم! در پایین، روش های پیشگیری از ابتلا به ایدز را برای تان آورده ایم:

رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم

رابطه ی جنسی کنترل نشده بدون کاندوم، ریسک ابتلا به بیماری ایدز و سرایت ویروس HIV به بدن فرد سالم را افزایش می‌دهد. ویروس اچ آی وی می‌تواند با رابطه ی جنسی کنترل نشده از طرق مختلف، (واژن، دهان، مقعد) و یا حتی به اشتراک گذاری وسایل جنسی فرد مبتلا به ایدز، به بدن فرد سالم سرایت کند!

تزریق مواد مخدر و به اشتراک گذاشتن سرنگ

یکی از مهمترین روش های انتقال بیماری ایدز و شایع شدن آن، اشتراک گذاری سرنگ برای تزریق مواد به بدن است. سرنگ های اشتراک گذاشته شده بین افراد، می‌توانند عامل مهمی در انتقال بیماری های مختلف نظیر ایدز و هپاتیت سی باشند! پس فراموش نکنید، در صورت نیاز به تزریق هر نوع ماده ای بدن، حتما باید از سرنگ یک بار مصرف و پاکیزه استفاده کنید!

تماس با خون بدن فرد آلوده به ایدز

تماس داشتن با خون بدن یک فرد آلوده به ویروس اچ آی وی، در صورتی که جانب احتیاط رعایت شود، به خودی خود خطرناک نیست. کارکنان یک مرکز بهداشتی، با داشتن دستکش، ماسک، عینک محافظ چشم و لباس مناسب، می‌توانند خطر ابتلا به بیماری ایدز را کاهش دهند.

بارداری

برخی از داروهای ARV می‌توانند سلامت جنین را به خطر بیاندازند! اما روش های درمانی موثر دیگری نیز وجود دارند که توسط پزشک به فرد مبتلا به ایدز داده می‌شوند. این برنامه های درمانی می‌توانند خطر انتقال ویروس به جنین را تا حد زیادی کاهش دهند!

همچنین، در دوره ی پس از بارداری نیز، خطر انتقال ویروس به بدن نوزاد، از بین نرفته و ویروس اچ آی وی می‌تواند از طریق شیر مادر به بدن نوزاد سرایت کند! با این حال، با استفاده درست و به جا از دارو ها، ریسک این انتقال کاهش می‌یابد. اما در این مورد لازم است که حتما با پزشک صحبت شود!

آموزش آموزش آموزش های حیاتی در رابطه با ایدز و ویروس اچ آی وی !

مهمترین روش برای ریشه کن کردن بیماری ایدز و ویروس HIV، آموزش است که باید به طور جدی انجام شود!

کنترل بیماری ایدز

پیوستگی در درمان بیماری ایدز

بیماری ایدز، قابل درمان است، اگر تمامی دارو ها در زمان مناسب و با برنامه ی زمانی درست مصرف شوند! از یاد بردن یا عدم مصرف حتی یک مورد از دارو های تجویز شده، می،تواند درمان بیمار مبتلا به ایدز را به خطر بیاندازد. پس وجود یک برنامه ی درمانی متناسب با نوع زندگی فرد، به او کمک به سزایی می‌کند.

سلامت کلی بدن

افرادی که با بیماری ایدز و ویروس اچ آی وی زندگی می‌کنند، نیاز به بدن سالم دارند. این سلامتی، با ورزش کردن مداوم و عدم مصرف دخانیات به دست می‌آید.

اقدامات احتیاطی اضافی

افرادی که با بیماری ایدز زندگی می‌کنند، باید جانب احتیاط را رعایت کنند! برای مثال، فرد مبتلا به ویروس اچ آی وی، باید از تماس با مدفوع حیوانات اجتناب کند. همچنین شستشو ی مرتب و دائم دست ها نیز بسیار توصیه می‌شود.

مراقبت دائم بیماران مبتلا به ایدز

اچ آی وی یک ویروس پایدار است که هیچ وقت در بدن بیمار به کلی از بین نمی‌رود! پس فرد مبتلا به بیماری ایدز، همیشه میزبان این مهمان ناخوانده خواهد بود و در طول زندگی خود، همیشه باید تحت مراقبت و درمان پزشک باشد. چرا که امکان دارد، بسته به شرایط زندگی فرد، برنامه ی درمانی او نیز تغییر کند!

امید و روحیه

خوشبختانه تصورات غلط در رابطه با بیماری ایدز و ویروس اچ آی وی، در حال کاهش است. اما ممکن است افرادی که حامل بیماری هستند، به واسطه ی شرایط پیش آمده، احساس تنهایی و انزوا داشته باشند که باید با دادن روحیه و امید، این احساس را از بین برد.

جواب مثبت آزمایش ایدز، می تواند شما را نگران، ناراحت و مضطرب کند، پس اگر فکر می‌کنید دچار افسردگی و اضطراب شده اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

منبع : medicalnewstoday