تلسکوپ فضایی هابل چند بار تعمیر شده است؟

مدت کوتاهی پس از جای گیری تلسکوپ هابل در مدار کره ی زمین در سال 1990، مشخص شد که به دلیل وجود انحراف در زاویه کانونی آینه ی اصلی، عکس های گرفته شده توسط آن از وضوح کاملی برخوردار نیستند! خوشبختانه هابل که در ارتفاع 569 کیلومتری سطح زمین قرار داشت، اولین تلسکوپ فضایی ای بود که قابلیت تعمیر توسط فضانوردان را داشت! فضانوردان با سفر به مدار زمین، می توانستند نسبت به تعمیر، تعویض و نو کردن قطعات آن اقدام کنند. با این حال، مشکل انحراف آینه ی هابل، توسط 5 فضانوردی که در سال 1993 به مدار زمین سفر کردند حل شد.

ماموریت اول تعمیر تلسکوپ فضایی هابل از 2 تا 13 دسامبر 1993 به طول انجامید. در این ماموریت قطعات جدیدی برای رفع مشکل آینه ی اصلی هابل قرار داده شد و نقص های آن بر طرف گردید.

عکس گرفته شده توسط هابل از کهکشان M100 قبل و بعد از ماموریت تامیراتی اول هابل
عکس گرفته شده توسط هابل از کهکشان M100 قبل و بعد از ماموریت تامیراتی اول هابل Copyright: NASA

ماموریت دوم تعمیرات هابل در 11 فوریه سال 1997 شروع شد. در این ماموریت، ابزار هایی برای رصد طیف های نزدیک به نور مادون قرمز در هابل کار گذاشته شد تا به دانشمندان امکان بررسی فواصل دور کیهانی را نیز بدهد! همچنین با تعویض قطعات خراب و ضعیف شده ، بهره وری و عملکرد فضاپیما نیز افزایش پیدا کرد. این ماموریت سرانجام، در 21 فوریه همان سال با بازگشت فضانوردان به پایان رسید.

اما در میان این ماموریت های تعمیراتی، ماموریت سوم از همه مهم تر بود! در 13 نوامبر 1999، از 6 ژیروسکوپ به کار برده شده در هابل، 4 تای آن ها از کار افتادند! هابل برای ادامه خدمت رسانی اش به جامعه ی علمی، حداقل به 3 ژیروسکوپ نیاز داشت. فضانوردان ناسا در 19 دسامیر همان سال راهی مدار زمین شدند و سر انجام، هابل، از خواب یک ماهه ی خود بیرون آمد! ناسا برای تسریع عملیات نجات هابل، این ماموریت را به دو بخش تقسیم کرده بود. سر انجام فضانوردان در 27 دسامیر سال 1999 با زمین بازگشتند.

ماموریت تعمیراتی چهارم هابل در یکم مارس 2002 برای تعویض پنل های خورشیدی زندگی بخش هابل، و نصب یک دوربین نقشه بردار به جای دوربین اصلی هابل انجام شد. این ماموریت پس از 11 روز و در 12 مارس هخمان سال به پایان رسید.

اما ماموریت تعمیراتی پنجم که در 11 می سال 2009 شروع شد، یکی از مهمترین این ماموریت ها بود! در این ماموریت، دو ابزار جدید طیف نگار کیهانی ( COS ) و دوریبن ( WFC3 ) به هابل اضافه شدند. همچنین دو ابزار قدیمی از کار افتاده ی هابل، دوربین نقشه برداری ( ACS ) و طیف نگار کیهانی ( STIS ) نیز برای اولین بار در خارج از جو زمین، تعمیر شدند! در ماموریت تعمیراتی پنجم، هابل به اوج توانایی خودش رسید! همچنین، فضانوردان ناسا برای افزایش طول عمر این یار دیرینشان، تمامی باتری ها، ژیروسکوپ ها، سنسور های راهنما و 3 قطعه ی الکترونیکی دیگر را طی 5 روز پیاده روی فضایی، تعویض کردند. سرانجام این ماموریت که آخرین ماموریت تعمیراتی هابل بود، پس از 13 روز در 24 می سال 2009 به پایان رسید و این آخرین دیدار فضانوردان ناسا، با هابل 27 ساله بود.

این ماموریت های تعمیراتی فشرده ی ناسا، حاصل هماهنگی فشرده ی مراکز فضایی کندی در فلوریدا، جانسون در هیوستون و مرکز هوایی گودارد در گرین بلتِ مریلند بود. تمامی عملیات آماده سازی و آموزش فضانوردان نیز در همین 3 مرکز فضایی انجام می گرفت. همچنین عملیات شبیه سازی کارکرد تلسکوپ نیز در مرکز کنترل عملیات تسلکوپ فضایی ( STOCC )، واقع در گودارد انجام می شد. وظیفه ی آماده سازی پرتاب شاتل نیز به مرکز فضایی کندی محول شده بود.

تصویر گرفته شده از ماموریت تعمیراتی اول هابل
تصویر گرفته شده از ماموریت تعمیراتی اول هابل Copyright: NASA

در طول انجام ماموریت، مراکز جانسون و ( STOCC ) گودارد، مهمترین نقش عملیاتی را بر عهده داشتند. MMC یا مرکز کنترل ماموریت جانسون، وظیفه ی نظارت همه جانبه بر فضانوردان و شاتل فضایی را داشت. این نظارت، شامل تمامی جوانب، همچون پیاده روی فضایی فضانوردان، برنامه ریزی ها، سلامت و فعالیت های خدمه، سیستم های داخل کابین و محفظه ی بار می شد. همچنین مرکز زمینی STOCC که کنترل هابل را بر عهده داشت، دستور رفتن به حالت امن را برای هابل فرستاد که طی آن درب ورودی نور به تجهیزات داخلی تلسکوپ بسته شده و هابل را در وضعیت غیر فعال نگه می داشت. این عملیات، برای جلوگیری از صدمه دیدن تجهیزات تلسکوپ در زمان ماموریت انجام گرفت. پس از آن، هابل باید توسط بازوی مکانیکی تعبیه شده در شاتل به محفظه ی بار شاتل آورده می شد تا فضانوردان بتوانند تعمیرات آن را انجام دهند.

بعد از نصب هر قطعه ی جدید که به هابل اضافه می شد، STOCC وظیفه داشت تا با انجام آزمایش های مختلف از روی زمین، از وضعیت کارکرد و سلامت آن ها مطمئن شود. این آزمایشات که بیشتر در زمان خواب فضانوردان انجام می شد، مشخص می کرد که آیا قطعات تلسکوپ به درستی کار میکنند تا در صورت وجود مشکل، فشانوردان به رفع آن ایراد بپردازند.

پس از آنکه ماموریت تعمیراتی بعد از 3 تا 5 روز پیاده روی فضایی فضانوردان پایان می یافت، کنترل کننده های STOCC و مرکز کنترل جانسون، برای رهاسازی هابل از شاتل فضایی آماده می شدند. در عملیات رهاسازی، معمولا با استفاده از قدرت موتور های شاتل، هابل را به مدار بالاتری می بردند!

همچنین، خدمه ی فضاپیما با استفاده از بازوی مکانیکی شاتل، هابل را از محفظه ی بار جدا کرده و در فضا رها می کردند. در همان زمان، کنترل کننده های STOCC نیز درب دیافراگم هابل را باز کرده و از کار کرد صحیحش مطمئن می شدند. اما معمولا پس از هر عملیات تعمیراتی، چند ماهی طول می کشید تا هابل دوباره بتواند به بازدهی صد درصدی خود در مشاهده ی کیهان برسد!

منبع: NASA

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

2 نظرات
  1. Ali می گوید

    استفاده بردیم ممنون از زحماتتون

    1. سید اشکان میثاقی می گوید

      ممنون از اینکه ما رو دنبال می کنید